Czym jest weksel i jakie ma zastosowanie przy podpisywaniu umów?

Jeśli szukasz skutecznego sposobu zabezpieczenia zapłaty lub zostałeś poproszony o podpisanie weksla, warto dowiedzieć się czym jest weksel i i jakie ma praktyczne zastosowanie?

Moi klienci często szukają skutecznego i prostego zabezpieczenia zapłaty przez kontrahenta w przyszłości np. producenci czy hurtownie sprzedające towar z odroczonym terminem płatności. Jednym z takich sposobów jest właśnie weksel.

Z drugiej strony reprezentuję także osoby, które poręczyły weksel, a które wierzyciel wekslowy pozwał o zapłatę. Moi klienci nie wiedzą, dlaczego mają płacić często bardzo duże kwoty, skoro nic nie otrzymały od wierzyciela.

Co powinien zawierać weksel?

Weksel to dokument, który składa się z kluczowych elementów. Zawiera:

• nazwę „weksel”
• polecenie zapłaty określonej sumy pieniężnej
• nazwisko osoby zobowiązanej do zapłaty
• oznaczenie terminu i miejsca dokonania płatności
• nazwisko osoby, na rzecz której lub na czyje zlecenie płatność ma być wykonana
• datę i miejsce wystawienia weksla
• podpis wystawcy weksla.

Weksel in blanco

W praktyce często spotyka się jako zabezpieczenie roszczenia, weksel niezupełny – in blanco – czyli weksel nieposiadający wszystkich wspomnianych elementów, tylko mający nazwę „weksel”, podpis wystawcy weksla, polecenie bezwarunkowej zapłaty i nazwisko osoby, która ma zapłacić.

Do weksla in blanco zwykle załącza się umowę określaną jako deklarację/porozumienie wekslowe określające, w jaki sposób i w jakich okolicznościach wierzyciel wekslowy ma prawo wypełnić weksel – czyli co ma wpisać w niewypełnione miejsca – tak, aby weksel stał się wekslem zupełnym i zawierał wyżej wymienione elementy. 

Kto stosuje weksel?

Weksel ma dwie podstawowe funkcje:

1. Jest rodzajem zapłaty
2. Jest zabezpieczeniem zapłaty w przyszłości w formie weksla in blanco.

Weksel jako zabezpieczenie jest stosowany przez duże sieci handlowe, hurtownie czy firmy leasingowe, banki, ponieważ jest tanim (nie ma opłat związanych z wystawieniem weksla) oraz skutecznym środkiem zabezpieczenia roszczeń.

Dlaczego weksel jest uważany za skuteczny środek? Ponieważ w razie sporu sądowego to dłużnik musi udowodnić, że dług nie istnieje – czyli że np. zapłacił lub dług w ogóle nie powstał.

Poręczenie weksla

Wierzyciele często wymagają od wystawcy weksla, aby weksel został poręczony przez inne osoby. Robią to po to, aby w przypadku, kiedy ich dłużnik nie był stanie zapłacić, mogli żądać pieniędzy od poręczyciela. Czyli poręczyciel musi wierzycielowi zapłacić i sąd ani wierzyciel nie sprawdza, dlaczego poręczyciel podpisał weksel i poręczył, że wystawca weksla spłaci swoje zobowiązanie.

Poręczyciele wekslowi zwykle nie zdają sobie sprawy z ryzyka związanego z poręczeniem wekslowym, co w przyszłości może spowodować dla poręczycieli duże kłopoty i konieczność zapłaty całej kwoty wierzycielowi wekslowemu tylko z powodu podpisania (na drugiej stronie) weksla. 

Wierzyciel wekslowy po przedstawieniu weksla do wykupu – czyli wezwania do zapłaty na podstawie weksla – jest uprawniony do złożenia pozwu. Sąd w przypadku, gdy wierzycielem wekslowym nie jest konsument, nie bada, dlaczego i na jakiej podstawie weksel został wystawiony tylko wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.

To wierzyciel wekslowy i poręczyciel wekslowy po otrzymaniu takiego nakazu zapłaty z weksla muszą wykazać, że nie są zobowiązani zapłacić i przedstawić na to dowody.

Co to oznacza w praktyce?

Jeśli sąsiad poręczy za swojego sąsiada, prowadzącego jako ajent sklep i otrzyma nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, będzie musiał wnieść zarzuty, czyli napisać, dlaczego nie zgadza się z nakazem zapłaty, opłacić opłatę sądową i przedstawić dowody, że jego sąsiad nie ma zadłużenia u franczyzodawcy i się z nim rozliczył.

Tak samo jest w sytuacji, gdy np. babcia poręczy za wnuka prowadzącego firmę budowlaną i kupującego towar w hurtowni, która jako zabezpieczenie otrzymała weksel – wystawiony przez wnuka i poręczony przez jego babcię. Hurtownia może pozwać zarówno wnuka, jak i babcię o zapłatę. W efekcie, jeśli babcia nie wykaże, że wnuk nie ma zadłużenia w tej hurtowni, będzie musiała z emerytury spłacać zadłużenie.

Dlatego przed udzieleniem poręczenia należy się zastanowić, czy jesteśmy pewni osoby, której weksel poręczamy i jeśli tak, to do jakiej wysokości (np. poręczam do 10.000 złotych).

Tylko w przypadku konsumentów sąd jest zobowiązany sprawdzić stosunek podstawowy (czyli np. umowę, którą weksel zabezpiecza).

Jeśli masz wątpliwości dotyczące weksla, chcesz zabezpieczenia swojego roszczenia – lub odwrotnie, masz podpisać weksel – warto zdawać sobie sprawę z istoty weksla.

Masz pytania co do swojej sytuacji? Napisz do mnie lub zadzwoń!