Fikcyjne zakupy przedsiębiorcy – co grozi za puste faktury?

Puste faktury – co to jest i co grozi za ich wystawienie? Przez lata można było znaleźć ogłoszenia brzmiące: „Sprzedam faktury.” lub „Kupię koszty.”. To wspomnienie lat ’90 to dziś już rzadkość, jednak problem tzw. pustych faktur nie zniknął – przybrał jedynie inną formę. Jak unikać nierzetelnych przedsiębiorców i oskarżeń o wyłudzenie podatku?

Puste faktury – co to jest?

Puste faktury to nic innego, jak dokumenty sprzedaży, które nie pokrywają się z rzeczywistą wymianą handlową. Firmy wystawiają np. fakturę na dostawę towaru, który nigdy nie istniał – tylko po to, aby odbiorca, a więc kontrahent mógł zaksięgować ją jako koszty. W praktyce jest to bardziej skomplikowane i dotyczy także przedsiębiorców, którzy nie zachowali należytej staranności przy prowadzeniu działalności gospodarczej i w przyszłości muszą się liczyć z konsekwencjami. Zagadnienie pustych faktur jest powiązane z karuzelami vatowskimi, które postaram się przedstawić w przyszłości.

Puste faktury –podstawa prawna

Zagadnienie to można rozpatrywać na gruncie podatków dochodowych, podatku od towarów i usług oraz kodeksu karnego skarbowego z uwagi na różne konsekwencje. Orzecznictwo polskich sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przybliża nam, czym ta należyta staranność jest. Warto zwrócić uwagę na to szczególnie w branżach, mocno narażonych na nieprawidłowości oraz przy dużych transakcjach.

Przedsiębiorca powinien podjąć wszelkie działania, jakich można od niego racjonalnie wymagać, w celu upewnienia się, że dokonywana przez niego transakcja nie prowadzi do udziału w oszustwie podatkowym. To na nim spoczywa odpowiedzialność ewentualnych błędów i to on poniesie konsekwencje. Czym grożą puste faktury?

Co grozi za wystawienie pustych faktur?

Kara za wystawienie pustych faktur grozi nie tylko tym, którzy robi to z pełną świadomością i premedytacją. Przedsiębiorca może być także podejrzany o korzystanie z pustych faktur (nawet, jeśli w jego przypadku dokumentują rzeczywiste transakcje), jeśli jego kontrahent korzystał lub wystawiał puste faktury oraz jeśli np. ma zaległości podatkowe. Zdarzają się również sprawy, gdy problemem jest kontrahent, który ma powiązania kapitałowe lub osobowe z takimi podmiotami, a więc kontrahent kontrahenta.

Wystawienie i korzystanie z pustych faktur powoduje: 

• konieczność zapłaty podatku VAT, 
• brak możliwości odliczenia VAT, 
• ustalenie dodatkowego zobowiązania w VAT,
• zwiększenie podatku dochodowego 

Pusta faktura nie będzie uznawana za fakturą kosztową. Ale to nie wszystko – puste faktury mogą także spowodować odpowiedzialność karną.

Do ujawnienia procedury najczęściej dochodzi w trakcie kontroli podatkowej lub przy wykorzystaniu algorytmów STIR, o których pisałem jakiś czas temu. Jak się przed tym ustrzec? Na jakim etapie skorzystać z pomocy prawnika?

Jak się uchronić przed nieuczciwym kontrahentem?

Podkreśla się, że przezorny przedsiębiorca powinien zasięgnąć informacji na temat przedsiębiorcy, u którego zamierza nabyć towary lub usługi, w celu upewnienia się co do jego wiarygodności. 

1. Minimum ostrożności to sprawdzenieczy podmiot, z którym zamierza się wejść we współpracę w ogóle istnieje. Do tego służy wyszukiwarka CEIDG lub KRS. 
2. W drugiej kolejności warto sprawdzić, czy jest zarejestrowany jako podatnik VAT i znajduje się na tzw. białej liście.
3. Wreszcie istotne jest, kto może dany podmiot reprezentować.

Te wszystkie rzeczy można bezpłatnie i w kilka chwil sprawdzić na komputerze lub w swoim smartfonie, chroniąc się przed uwikłaniem w nielegalne wystawianie faktur.

Kiedy z pustymi fakturami do prawnika?

Nie należy lekceważyć spraw związanych z udokumentowaniem, że transakcja rzeczywiście się odbyła. Do faktury warto podpinać na przykład dowody otrzymania towaru czy wykonania usługi, choćby maile lub zdjęcia.

W przypadku otrzymania pisma z organu podatkowego – wezwania do wyjaśnień – nie należy sprawy bagatelizować. To moment, kiedy trzeba solidnie przygotować się do sprawy, zasięgając opinii prawnej. Bardzo trudno jest się bowiem wytłumaczyć, nie rozumiejąc treści wezwania, nie znając przepisów prawa czy mając jakiekolwiek wątpliwości. Nie wystarczy – jak się czasem poleca w Internecie – wysłać do organu podatkowego samych faktur czy dowodów zapłaty podatku. 

To nie jest sednem sprawy, której zlekceważenie może skutkować blokadą rachunków, wykreśleniem z rejestru podatników VAT i odpowiedzialnością karną skarbową. Stąd tak ważna jest na etapie otrzymania pisma konsultacja z radcą prawnym, zajmującym się kwestiami finansowymi. Jeśli jesteś w takiej sytuacji – nie trać czasu, skontaktuj się ze mną, zanim sytuacja eskaluje.