KARUZELA VAT – co to jest?

Co jakiś czas w prasie ukazują się artykuły, brzmiące: „CBA zatrzymało przestępców, zajmujących się karuzelami vatowskimi. Fiskus stracił dziesiątki milionów.”. O co w tym wszystkim chodzi? Co to jest karuzela VAT? Kim są bufor, broker oraz znikający podatnik? Przeczytaj, aby uniknąć bycia wplątanym w podobny proceder.

Karuzela VAT – co to jest?

W mediach coraz częściej słyszymy o tym, że CBA zatrzymało przedsiębiorców uwikłanych w karuzelę VAT – co to jest jednak za twór? Warto zrozumieć ten skomplikowany proces oszukiwania państwa i unikania płacenia podatków – szczególnie, że jego ofiarą jest nie tylko skarb państwa. Nierzadko zdarza się, że w proceder przypadkowo uwikłani zostają przeciętni, nie mający złych intencji, ani nie zamierzający łamać prawa podatnicy, prowadzący działalność gospodarczą. Znając mechanizm działania karuzeli VAT można się przed nią uchronić.

Zacznijmy od tego, że na karuzele podatkowe można spojrzeć z perspektywy prawa podatkowego i prawa karnego. W pierwszej kolejności zajmiemy się nimi z perspektywy podatkowej, a konkretnie podatku od towarów i usług (VAT). W tym obszarze karuzela VAT to przykład skomplikowanej metody posługiwania się pustymi fakturami, o których pisałem w TYM artykule. Dlaczego bardziej skomplikowana? Bo bierze w niej udział więcej podmiotów zarejestrowanych w co najmniej dwóch państwach członkowskich Unii Europejskiej, np. w Polsce i w Czechach.

Karuzela VAT – jak działa?

Skąd w ogóle wzięła się nazwa karuzela VAT – jak działa ten przestępczy proceder? W podstawowym schemacie karuzeli podatkowej towar i faktury krążą pomiędzy podmiotami w mniej lub bardziej skomplikowanym okręgu. Każdy z podmiotów ma do odegrania swoją rolę. Jego poszczególne elementy to:

• bufor– podmiot, który często nie wie, że transakcja, w której bierze udział, jest nielegalna. Kupuje towar od kontrahenta i odsprzedaje go, prawidłowo odprowadza podatki… ale nie zachowuje należytej ostrożności i nie sprawdza kontrahentów (o tym, jak to zrobić, pisałem w/w artykule). 

Zadaniem bufora jest uwiarygodnić transakcję: wydłużyć łańcuch dostaw i utrudnić jej wykrycie przez organy podatkowe. Im bardziej wiarygodny bufor (najlepiej dla przestępców, jeśli jest to długo działający przedsiębiorca, rzetelnie rozliczający się z podatków) tym jest atrakcyjniejszy [w swojej karierze widziałem takie bufory, jak spółki należące do samorządów].

• broker – jego zadaniem jest sprzedaż towaru do podmiotu zarejestrowanego w innym kraju Unii Europejskiej na zasadzie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Robi to dlatego, że w tym wypadku obowiązuje stawka podatkowa 0% – broker występuje o zwrot VAT. 
• znikający podatnik– to podatnik zarejestrowany w innym państwie UE. Ten nabywa towar od brokera, ale nie zgłasza wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i nie płaci podatku VAT. Następnie towar ten sprzedaje dalej kolejnemu buforowi.

• słup – to osoba, która użycza faktycznym organizatorom tego procederu swoich danych. Słup powoływany jest często na członka zarządu, chociaż nie pełni faktycznie tej roli. Na słupa wybiera się osoby skazane za przestępstwa (inne niż gospodarcze), uzależnione, w trudnej sytuacji życiowej.

Karuzela VAT – przykład

W celu utrudnienia wykrycia zjawiska karuzele podatkowe mają często skomplikowany charakter – udział wielu podmiotów zarejestrowanych w różnych państwach unijnych, a często także położonych na innych kontynentach. W proceder ten mogą zostać uwikłani uczciwi przedsiębiorcy, którzy nie zachowali należytej ostrożności w kontaktach handlowych. To oni stają się buforami i utrudniają wykrycie transakcji przez organy państwa. Nieświadomy podatnik ponosi jednak wszelkie konsekwencje błędu – ryzykuje własnym majątkiem, który nierzadko zajmowany jest przez organy podatkowe. 

Na przestrzeni lat zmieniały się towary, które były używane w danym schemacie, tak aby organy podatkowe jak najpóźniej wpadły na trop tego procederu. Towar używany do karuzeli charakteryzuje się dużą wartością. Jest łatwy do przewozu i niepsujący się. W przeszłości były to m.in.: paliwa, metale, elektronika.

Karuzela vatowska – mechanizm

Jak uniknąć ryzyka uwikłania w karuzelę vatowską – mechanizm, który pogrąża uczciwych przedsiębiorstw? Przede wszystkim: sprawdzać kontrahentów. Warto uważać też na transakcje, które są nieuzasadnione gospodarczo i nierynkowe. Zasada, w której „chytry traci dwa razy” jest tutaj fundamentem ostrożności. 

Sytuacja, w której podmiot, który nie ma doświadczenia w obrocie danym towarem, zgadza się na jego zakup po określonej cenie od wskazanego dostawy, a następnie – nawet go nie oglądając i nie sprawdzając – sprzedaje go kolejnemu kontrahentowi po określonej z góry cenie, naraża się na udział w karuzeli podatkowej. Takich spraw sądy rozstrzygają z roku na rok coraz więcej – warto więc uważać, z kim i na co się umawiamy.

Jesteś podejrzany/a o udział w karuzeli podatkowej? Skontaktuj się ze mną i opowiedz swoją historię.