Puste faktury od lat są jednym z głównych celów działań Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Ich wykrywanie i eliminowanie z obrotu gospodarczego to priorytet w walce z tzw. karuzelami VAT i oszustwami podatkowymi. Przedsiębiorca, który zostaje objęty kontrolą celno-skarbową w związku z podejrzeniem wystawiania lub używania pustych faktur, powinien wiedzieć, z jakimi konsekwencjami może się to wiązać – zarówno na poziomie podatkowym, jak i karnym.

Czym są puste faktury?

Pusta faktura to dokument, który nie dokumentuje rzeczywistego zdarzenia gospodarczego – czyli nie potwierdza faktycznej dostawy towarów ani świadczenia usług. Często wykorzystywana jest do wyłudzania podatku VAT, pompowania kosztów lub ukrywania dochodu. 

Samo wystawienie lub posłużenie się takim dokumentem może prowadzić do wszczęcia kontroli przez KAS, a nawet postępowania karnego skarbowego. Konsekwencje grożą zarówno świadomym, jak i nieświadomym uczestnikom procederu, czyli takim, którzy zostali w nią „wciągnięci” przez nieuczciwych kontrahentów.

Jak się chronić na co dzień?

Jeśli prowadzisz działalność i wystawiasz faktury, powinieneś mieć uporządkowaną dokumentację oraz procedury wewnętrzne. Warto cyklicznie archiwizować dokumenty, weryfikować kontrahentów (Biała Lista, rejestr VAT), szkolić pracowników odpowiedzialnych za księgowość oraz konsultować się z prawnikiem w przypadku jakichkolwiek wątpliwości. Dobrze przygotowana firma ma większe szanse na pozytywne przejście kontroli – nawet jeśli pojawią się zastrzeżenia.

Jak wygląda kontrola celno-skarbowa w sprawie pustych faktur?

1. Rozpoczęcie kontroli – bez zapowiedzi

Kontrola celno-skarbowa w przypadku podejrzenia posługiwania się pustymi fakturami zazwyczaj rozpoczyna się bez wcześniejszego zawiadomienia. Funkcjonariusze KAS mają prawo wejść do siedziby firmy, zabezpieczyć dokumenty, a nawet przejąć komputery czy nośniki danych. Często kontrole te są koordynowane z działaniami służb śledczych – zwłaszcza w przypadku podejrzenia udziału w zorganizowanej grupie przestępczej.

2. Procedura kontrolna – co sprawdzają urzędnicy?

W ramach kontroli analizowane są:

• faktury sprzedaży i zakupu,
• umowy z kontrahentami,
• potwierdzenia zapłaty i dostawy,
• e-maile, korespondencja firmowa,
• dokumentacja księgowa i kadrowa.

Jeśli nie da się potwierdzić, że za fakturą kryje się rzeczywista transakcja – może zostać uznana za pustą. W takich sytuacjach kluczowe stają się dowody w sprawie pustych faktur – każde potwierdzenie wykonania usługi, dostarczenia towaru czy korespondencja z klientem może uratować przedsiębiorcę przed poważnymi konsekwencjami.

Postępowanie sądowe – co grozi za puste faktury?

Wykrycie pustych faktur przez KAS to zazwyczaj dopiero początek problemów– dalszym krokiem jest wszczęcie postępowania karnego skarbowego, które może zakończyć się w sądzie. 

Możliwe sankcje to grzywna, kara ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności, przepadek mienia, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Warto podkreślić, że sankcje za puste faktury dotyczą nie tylko wystawcy, ale także nabywcy, jeśli świadomie korzystał z fałszywej dokumentacji.

Obrona w sprawie pustych faktur – jak się przygotować?

W pierwszej kolejności, jeśli zostałeś objęty kontrolą lub postępowaniem, skontaktuj się z radcą prawnym, specjalizującym się w karuzelach VAT.Obrona w sprawie pustych faktur wymaga szybkiej, ale też przemyślanej reakcji.

Niezbędne działania to:

1. Zgromadzenie dokumentacji – wszystkie umowy, e-maile, zamówienia i dowody płatności mogą stanowić istotne dowody w sprawie.
2. Przygotowanie świadków – jeśli masz pracowników, klientów lub partnerów, którzy potwierdzą wykonanie usługi lub dostarczenie towaru, warto zebrać ich zeznania.
3. Audyt wewnętrzny – analiza księgowa może pomóc w wykryciu nieprawidłowości i przygotowaniu się na zarzuty.

Współpraca z prawnikiem to absolutna konieczność. Doświadczony prawnik pomoże w przygotowaniu strategii obrony, reprezentuje przed organami i sądem, a często także może wpłynąć na złagodzenie ewentualnych kar.

Orzecznictwo sądów ws. pustych faktur

Z orzecznictwa wynika, że sądy coraz częściej przyjmują twarde stanowisko wobec pustych faktur, szczególnie w sytuacjach, gdy dowody wskazują na świadome działanie. Jednocześnie sądy nie są bezrefleksyjne – jeśli przedsiębiorca wykaże, że padł ofiarą oszustwa lub działał w dobrej wierze, może uniknąć odpowiedzialności karnej. Dlatego każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy i rzetelnego przygotowania linii obrony.

Warto działać prewencyjnie, prowadzić rzetelną dokumentację i reagować natychmiast na pierwsze sygnały nieprawidłowości. Przede wszystkim jednak – nie warto działać w pojedynkę. Jeśli Twoja firma została objęta kontrolą lub otrzymałeś wezwanie w sprawie pustych faktur – skontaktuj się z prawnikiem. Odpowiednie wsparcie na tym etapie może zadecydować o całym przebiegu sprawy i bezpieczeństwie prawnym.